Ανοίγει ο δρόμος για τη συνταξιοδότηση χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών με χρέη προς τον ΕΦΚΑ, μέσω της νέας απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που κατεβάζει τον πήχη της παραγραφής ανείσπρακτων οφειλών στη 10ετία.
Αναλυτικά, το ΣτΕ έκρινε πλέον αμετάκλητα ότι η διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου που έθετε ως γενικό κανόνα την 20ετή αξίωση για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ και τη μετέπειτα παραγραφή τους είναι αντισυνταγματική.
Σύμφωνα με το σκεπτικό, ο προβλεπόμενος χρόνος παραγραφής πρέπει να επαρκεί, ώστε, με τη συνδρομή και των σύγχρονων δυνατοτήτων της τεχνολογίας, να διενεργούνται επίκαιροι και αποτελεσματικοί, από την άποψη της εισπραξιμότητας, έλεγχοι, με στόχο την προστασία του ασφαλιστικού κεφαλαίου και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους. Αυτό πρέπει να γίνεται σύντομα, ήτοι χωρίς να εκτείνεται σε μεγάλη διάρκεια.
Στην απόφαση, αναφέρεται ότι λόγω της χρονικής απόστασης από την παράβαση, η μεγάλη διάρκεια μέχρι την παραγραφή δεν συμβάλλει στην ορθή, κατά τον χρόνο ισχύος της, εφαρμογή της διαρκώς μεταβαλλόμενης ασφαλιστικής νομοθεσίας και δεν δημιουργεί συνείδηση συμμόρφωσης προς αυτή. Παράλληλα, και λόγω της σοβαρής υποστελέχωσης των υπηρεσιών, οδηγεί σε ανεπίκαιρους και για τον λόγο αυτό μειωμένης εισπραξιμότητας ελέγχους. Τέλος, οδηγεί σε μη διαχειρίσιμο φόρτο για τις υπηρεσίες και, ενδεχομένως, ενθαρρύνει την απραξία των ασφαλιστικών φορέων.
Το ΣτΕ έκρινε ότι ο γενικός κανόνας της 20ετούς παραγραφής αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου. Ορίζει ότι δεν πρέπει να υπάρξει κενό νόμου, καθώς αυτό δεν είναι ανεκτό από το Σύνταγμα κι επισημαίνει ότι πρέπει να εφαρμοστεί ο κανόνας της δεκαετούς παραγραφής των αξιώσεων καταβολής εισφορών για το σύνολο των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων. Η 10ετία κρίνεται μάλιστα ότι αποτελεί εύλογο χρόνο παραγραφής των εν λόγω αξιώσεων και αποτελούσε το προϊσχύσαν δίκαιο για τις αξιώσεις καταβολής ασφαλιστικών εισφορών του ΙΚΑ, του μεγαλύτερου, έως την ίδρυση του ΕΦΚΑ, φορέα κύριας ασφάλισης μισθωτών της χώρας.
Τι σημαίνει η απόφαση πρακτικά
Με την απόφαση και εφόσον το υπουργείο Εργασίας προχωρήσει σε άμεση συμμόρφωση, ψηφίζοντας νέα διάταξη, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ανοίγει η πόρτα για τη συνταξιοδότηση χιλιάδων ασφαλισμένων – οφειλετών στον ΕΦΚΑ, που προέρχονται από τα πρώην ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Πρόκειται για ασφαλισμένους που λόγω υψηλών χρεών, για πολλά χρόνια, αδυνατούν ακόμη και μετά από ρύθμιση να λάβουν σύνταξη.
Πλέον, και εφόσον η 20ετία γίνει 10ετία, η συνταξιοδότηση γίνεται πιο εύκολα διαχειρίσιμη. Και αυτό γιατί χρέη πριν από το 2011 θα παραγραφούν. Κι έτσι, εφόσον βέβαια πληρούν τις βασικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, ήτοι όριο ηλικίας και έτη ασφάλισης, μπορούν να υποβάλουν αίτηση για συνταξιοδότηση παράλληλα με ρύθμιση των οφειλών.
Εφόσον επαρκεί ο πληρωμένος χρόνος ασφάλισής τους και έχουν την ηλικία, απεγκλωβίζονται και μπορούν να λάβουν σύνταξη. Εάν για παράδειγμα κάποιος έχει 40.000 ευρώ οφειλές και με την παραγραφή γίνουν 15.000 ευρώ, αυτά μπορούν να παρακρατούνται από τη σύνταξη (όριο 20.000 ευρώ οφειλές).
Εάν τα αρχικά χρέη είναι για παράδειγμα 60.000 ευρώ και με την παραγραφή γίνουν 25.000, ο οφειλέτης, για να συνταξιοδοτηθεί, θα πρέπει να πληρώσει εφάπαξ τις 5.000 ευρώ και να ρυθμίσει μέσω της συνταξιοδότησης, τις υπόλοιπες 20.000 ευρώ.
