Με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να εξακολουθεί να τρέχει με ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς, το στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η όσο το δυνατόν τάχιστη εφαρμογή των νέων μέτρων που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα στη «μάχη κατά της ακρίβειας». Παράλληλα, εντατικοποιούνται οι έλεγχοι «προς συμμόρφωση», με ασφαλείς πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος» να αναφέρουν ότι την αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να κοινοποιηθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης τσουχτερό πρόστιμο, άνω των 600.000 ευρώ, στη μία από τις δύο εταιρείες βρεφικού γάλακτος που βρίσκονται σήμερα υπό έλεγχο. Για τη δεύτερη ο έλεγχος τώρα μπαίνει σε τελική ευθεία, ενώ το επόμενο χρονικό διάστημα θα ελεγχθεί το σύνολο του κλάδου εν όψει και της εφαρμογής του νέου μέτρου, επιβολής πλαφόν 7% στο εμπορικό τους κέρδος.
Τα μέτρα
Στο υπουργείο Ανάπτυξης γίνεται μάχη με τον χρόνο, προκειμένου να είναι έτοιμες οι πρώτες υπουργικές αποφάσεις και να ακολουθήσουν λίαν συντόμως και οι απαραίτητες νομοθετικές διατάξεις ώστε να τεθούν σε ισχύ τα νέα μέτρα. Εως τότε αναμένεται να έχει ξεκαθαρίσει μία σειρά από ζητήματα όπως π.χ. ο αναλυτικός προσδιορισμός ανά κωδικό των προϊόντων που θα ενταχθούν στα νέα μέτρα, είτε αυτό αφορά τις αλλαγές του καθεστώτος των προσφορών και τιμολογήσεων που κάνουν οι εταιρείες είτε τις «καθαρές τιμές από το χωράφι στο ράφι» που εξήγγειλε ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας για τα νωπά οπωροκηπευτικά και τα κρέατα, λευκά και κόκκινα.
Το δύσκολο κομμάτι αφορά τις δύο παρεμβάσεις που θα γίνουν και θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα στον τρόπο που σήμερα λειτουργεί η αγορά. Η πιο σημαντική είναι οι «καθαρές τιμές από το χωράφι στο ράφι». Το μέτρο με το οποίο ουσιαστικά η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να σταματήσει το γαϊτανάκι με τα λεγόμενα «πιστωτικά τιμολόγια», όπου θεωρεί ότι σήμερα γίνεται πάρτυ της μαύρης οικονομίας, επηρεάζοντας όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Με βάση τη νέα ρύθμιση που είναι υπό επεξεργασία, όλοι οι εμπλεκόμενοι, από τον παραγωγό, τον διακινητή έως τον λιανέμπορο, πρέπει να εμφανίζουν στα τιμολόγιά τους «καθαρές τιμές». Και αυτό θα γίνει βάζοντας πιστωτικό όριο 3% επί της συνολικής τιμής που θα αφορά μόνο επιστροφές προϊόντων ή φύρα.
gala
Σημειωτέον ότι τα οπωροκηπευτικά -μαζί με το ελαιόλαδο- είναι οι δύο κατηγορίες προϊόντων όπου σήμερα καταγράφεται ο μεγαλύτερος ρυθμός αύξησης των τιμών, κάτι που θέλει να ανασχέσει η κυβέρνηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που κοινοποίησε την περασμένη Παρασκευή η ΕΛΣΤΑΤ (σημ.: Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), οι τιμές στην κατηγορία των τροφίμων τον μήνα Δεκέμβριο αυξήθηκαν κατά 8,9%! Τον τελευταίο χρόνο, οι τιμές του ελαιολάδου έχουν αυξηθεί κατά 58,5%, των φρούτων κατά 15%, των λαχανικών κατά 14%, ενώ στα νερά-αναψυκτικά-χυμούς οι ανατιμήσεις φτάνουν στο 12,6%.
Καίρια θεωρείται και η παρέμβαση, πάλι μόνιμου χαρακτήρα, που προβλέπει τον περιορισμό των συνολικών εκπτώσεων που κάνουν οι προμηθευτές στα σούπερ μάρκετ κατά 30% και μεταφορά του οφέλους στον καταναλωτή με αντίστοιχη μείωση της τιμής στο ράφι. Το μέτρο θα εφαρμοστεί σε απορρυπαντικά, καθαριστικά σπιτιού, οδοντόκρεμες, αφρόλουτρα, σαμπουάν και βρεφικές πάνες. Επί της ουσίας, ο προμηθευτής θα υποχρεούται να μειώσει κατά 30% την προσφορά που σήμερα φαίνεται να «καρπώνεται» ο λιανέμπορος και να την περάσει στην αρχική τιμή του προϊόντος. Κάτι που η κυβέρνηση θεωρεί ότι όχι μόνο θα μειώσει τον δείκτη του πληθωρισμού, αφού η ΕΛΣΤΑΤ δεν υπολογίζει τυχόν προσφορές αλλά τον βασικό τιμοκατάλογο των βασικών αγαθών, αλλά και την τελική τιμή στο ράφι, αφού θεωρεί ότι ο ανταγωνισμός θα πιέσει τις εταιρείες να συνεχίσουν τις προσφορές τους προς τον καταναλωτή.
Σημαντικά θεωρούνται και τα υπόλοιπα μέτρα, παρά το γεγονός ότι έχουν προσωρινό χαρακτήρα.
Το πρώτο είναι η απαγόρευση στους προμηθευτές που αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων να κάνουν προωθητικές ενέργειες για τρεις μήνες. Το μέτρο αφορά γνωστοποιήσεις ανατιμήσεων που θα κάνουν οι εταιρείες από εδώ και στο εξής, ενώ καίριο ρόλο στην επιτήρηση του μέτρου θα έχει η ΔΙΜΕΑ.
Τέλος, είναι η επιβολή πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους για τα βρεφικά γάλατα. Το πλαφόν ορίζεται ως το άθροισμα του λειτουργικού κόστους της εταιρείας για τη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων και εμπορικού κέρδους στο 7%. Με άλλα λόγια, κάθε εταιρεία δεν θα μπορεί να εμφανίζει περιθώριο εμπορικού κέρδους μεγαλύτερο του 7%. Και σε αυτή την περίπτωση θα δοθεί διορία δύο μηνών στην εφαρμογή του μέτρου.
Ελεγχοι και πρόστιμα
Ως μοχλός πίεσης της αγοράς και των εταιρειών να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα αναμένεται να λειτουργήσει η ΔΙΜΕΑ με τους ελέγχους που πραγματοποιεί. Ηδη την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να ανακοινωθεί το πρόστιμο στη μία από τις δύο εταιρείες βρεφικού γάλακτος που είναι υπό έλεγχο. Σημειώνεται ότι μέσα στο 2023 επιβλήθηκαν πάνω από 13,5 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα, εκ των οποίων έχουν εισπραχθεί περισσότερα από το 50% και για τα υπόλοιπα έχουν βεβαιωθεί ή βεβαιώνονται ως χρέη στις αρμόδιες ΔΟΥ. Πληροφορίες μάλιστα από το υπουργείο Ανάπτυξης αναφέρουν ότι τις αμέσως επόμενες μέρες ο κ. Σκρέκας θα δώσει στη Βουλή, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση, τα αποδεικτικά είσπραξης πολλών προστίμων που έχουν επιβληθεί το τελευταίο διάστημα.
