σημειώσεις από την εκπομπή Θεωρία στον Αέρα: Ελπίδα
Είμαστε μπροστά σε μια νέα κοινωνία η οποία στερεί ολόκληρες μάζες από το δικαίωμα στην ελπίδα. Και αυτή η έλλειψη ελπίδας μετατρέπεται σε άτυπες, πολλαπλές, ενδεχομένως και μαζικές τυφλές επιθέσεις (βλ. τραγικά γεγονότα επιθέσεων στη Γαλλία που συγκλονίζουν ολόκληρη την Ευρώπη και εμάς), οι οποίες εκφράζουν την απόγνωση ευρύτερων στρωμάτων του γαλλικού λαού.
Ζούμε στιγμές κρίσιμες γιατί βρισκόμαστε στην αυγή μιας νέας κοινωνίας χωρίς ελπίδα όπου έχουμε μια μεταστροφή των πολιτικών από μια προσπάθεια σοσιαλδημοκρατικής συναίνεσης και ενσωμάτωσης στο κοινωνικό επίπεδο, σε μαζικούς κοινωνικούς αποκλεισμούς (ανεργία 30%, ανεργία πολιτών αλλοδαπής καταγωγής 90%). Οδηγούμαστε δηλαδή σε μη βιώσιμες κοινωνίες που οδηγούν σε τυφλές μορφές βίας οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν σε ρατσισμούς, ένταση των αποκλεισμών και ένταση των καταστολών.
Είναι περισσότερο από προφανές πως χωρίς αλλαγές κινδυνεύουμε ως κοινωνίες να βρεθούμε σε αδιέξοδο.
Στο πολιτικό επίπεδο επιζητείται συναίνεση χωρίς κανένα περιθώριο αμφισβήτησης και αλλαγής. Το δόγμα ΤΙΝΑ (There Is No Alternative / δεν υπάρχει διέξοδο, εναλλακτική) συνδέεται άμεσα και με την προσπάθεια αποκλεισμού νέων ανθρώπων. Με την προσπάθεια αποκλεισμού της αμφισβήτησης και της δυνατότητας για μια διαφορετική πολιτικής. Αυτό άλλωστε φαίνεται και από τον αποκλεισμό των 18χρονων από τις εκλογές. Οι νέοι για το σύστημα συνιστούν κίνδυνο.
Το δόγμα ΤΙΝΑ όμως σήμερα είναι διαφορετικό απ’ ότι την εποχή της Θάτσερ. Τότε το δόγμα ΤΙΝΑ εκφράστηκε σε μια συγκυρία που μπορούσε να στηρίζει την άρνηση σε οτιδήποτε εναλλακτικό στο αίτημα για την ανάπτυξη και την πρόοδο.
Σήμερα το δόγμα ΤΙΝΑ στηρίζεται στο φόβο, την απελπισία και την καταστροφολογία. Σήμερα επιχειρείται ένα εμπόριο φόβου. Ουσιαστικά δεν αναγνωρίζεται το γεγονός ότι είμαστε μια συλλογική οντότητα και ως συλλογική οντότητα έχουμε το δικαίωμα να συναποφασίζουμε. Μέσα από το φοβικό σύνδρομο δηλαδή, απειλούνται ατομικά δικαιώματα, η ίδια η ζωή ανθρώπων, αλλά και η πεποίθηση ότι οι δημοκρατικές κοινωνίες μπορούν να αποφασίσουν μόνες τους τι θέλουν.
Μια κοινωνία όμως που εξαναγκάζεται να παραιτηθεί από την αυτονομία της, από το δικαίωμά της να αποφασίζει από κοινού και να προχωρά μαζί, είναι καταδικασμένη.
Μετά την κρίση του 2008, Ευρωπαϊκή Ενοποίηση από σχέδιο ελπίδας για τη μείωση των ανισοτήτων, μετατράπηκε σε μηχανή φόβου η οποία συμβάλλει στην κατάργηση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και σε δραματική αύξηση των ανισοτήτων, της φτώχειας και του αποκλεισμού.
Και στο ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει αλλαγή στην Ελλάδα και αμφισβήτηση της ηγεμονίας του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη, η απάντηση είναι θετική διότι υπάρχει το πολιτικό υποκείμενο – ο ΣΥΡΙΖΑ – που έχει εκφράσει αυτή την αντίθεση σε επίπεδο Ευρώπης και μας δίνει την ελπίδα. Η άλλη εναλλακτική είναι αναγκαία αλλά και εφικτή. Γι΄αυτό ανθίζει η ελπίδα.
Γι’ αυτό και η έκκληση του Transform ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ που δημοσιεύτηκε σε 7 γλώσσες και υπογράφτηκε από 300 διανοούμενους, πανεπιστημιακούς και ακτιβιστές από ολόκληρη την Ευρώπη, δεν εκφράζει μια ανέφικτη προσδοκία, αλλά μια ρεαλιστική ελπίδα.
Σύμφωνα με την Α. Ματσούκα τα στοιχεία που συνιστούν τις σταθερές βάσεις για την αλλαγή είναι τρία: α) το όραμα και η ελπίδα για το μέλλον που έρχεται και που θέλουμε να οικοδομήσουμε, β) η ευθύνη που αναλαμβάνει το πολιτικό υποκείμενο – ο ΣΥΡΙΖΑ – σε άμεση συνάρτηση με τη συμμετοχή των πολιτών και τη λαϊκή συνυπευθυνότητα η οποία συνεπάγεται γνώση των δυσκολιών που υπάρχουν και γ) η καθημερινή πρακτική και δουλειά που απαιτείται για να χτίσουμε το σήμερα και το μέλλον.
Ενώ όπως ανέφερε και ο Κ. Τσουκαλάς “Το μέλλον είναι άδηλο. Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να κινούμαστε και να αγωνιζόμαστε εν όψει της πραγματοποιησιμότητας του καλλίτερου. Από την άλλη, για να υπάρχει δημοκρατία, πρέπει να υπάρχει αισιοδοξία ώστε όλοι να μπορούμε να δρούμε και να δημιουργούμε για το συλλογικό καλό. Ο λαός δρα, ελπίζει και προτάσσει και η αυτονομία του λαού είναι το μεγαλύτερο κεκτημένο γιατί σημαίνει πως εμείς ορίζουμε την τύχη μας ενάντια στην ετερονομία.”