Τις συνομιλίες μεταξύ των μηχανοδηγών της αμαξοστοιχίας Ιntercity 62 και του σταθμάρχη της Λάρισας αποκάλυψε το «Πρώτο Θέμα»: όπως προκύπτει, ο σταθμάρχης χωρίς να το αντιλαμβάνεται τους δίνει εντολή να μπει στην παρακαμπτήριο και να συνεχίσει το ταξίδι του από τη γραμμή Θεσσαλονίκη – Αθήνα, στην οποία ήδη εκινείτο η εμπορική αμαξοστοιχία.
Οι οδηγοί δεν παραξενεύτηκαν με το κόκκινο φωτόσημο που έβλεπαν μπροστά τους, καθώς το σύστημα φωτοσήμανσης δεν λειτουργεί. Μάλιστα, όπως έλεγαν σιδηροδρομικές πηγές, ο σταθμάρχης δεν αντελήφθη καν ότι το τρένο μπήκε στην αντίθετη γραμμή, οπότε δεν υπήρχε πιθανότητα να διαρθώσει το λάθος του στα λίγα λεπτά που απέμεναν.
Στο ηχητικό ντοκουμέντο που ακολουθεί αναφέρονται τα εξής:
Ηχητικό ντοκουμέντο: Ακούστε τις μοιραίες εντολές του σταθμάρχη πριν από την τραγωδία (1)
Μηχανοδηγός – Η Λάρισα ακούει;
Σταθμάρχης – Ακούει. Με 47 νούμερο περνάτε κόκκινο φωτόσημο εξόδου έως φωτόσημο εισόδου νέων Πόρων.
Μηχανοδηγός – Βασίλη φεύγω;
Σταθμάρχης – Φεύγεις, φεύγεις.
Μηχανοδηγός – Έγινε, καλό βράδυ.
Σταθμάρχης – Καλή συνέχεια.
Είχε προηγηθεί διάλογος του σταθμάρχη με τον κλειδούχο, ο οποίος είναι αποκαλυπτικός του τι συνέβη:
Ηχητικό ντοκουμέντο: Ακούστε τις μοιραίες εντολές του σταθμάρχη πριν από την τραγωδία (2)
Υπάλληλος σιδηροδρομικού σταθμού: Βασιλη να γυρίσω;
Σταθμάρχης – Όχι, όχι άστο όπως είναι γιατί ακολουθεί το 1564.
Υπάλληλος σιδηροδρομικού σταθμού – Έγινε, καλώς, το αφήνω όπως είναι η διαγώνιος.
Η σύντομη αυτή συνομιλία φανερώνει τι πραγματικά συνέβη: Ο κλειδούχος ρώτησε τον σταθμάρχη αν έπρεπε να γυρίσει το κλειδί στην ευθεία – οπότε το τρένο θα συνέχιζε στην κανονική γραμμή, χωρίς πρόβλημα. Ωστόσο, ο σταθμάρχης του είπε ότι επρόκειτο να χρησιμοποιήσει τη διαγώνιο ένα τοπικό τρένο, όπως και συνέβη. Όμως, στη συνέχεια ο σταθμάρχης ξέχασε να γυρίσει το κλειδί, οπότε το Intercity μπήκε στο «αντίθετο ρεύμα».
Οι διάλογοι είναι τυπικοί – καθώς οι μηχανοδηγοί δεν είχαν λόγο να αμφισβητήσουν την εντολή του σταθμάρχη, αφού θεωρούσαν ότι είχε επικοινωνήσει με τον συνάδελφό του στον επόμενο σταθμό, στους Νέους Πόρους και θεώρησαν ότι η γραμμή ήταν ελεύθερη. Σημειώνεται ότι την συγκεκριμένη ημέρα είχαν καταγραφεί αρκετά τεχνικά προβλήματα, με αποτέλεσμα τμήματα των γραμμών να κλείνουν κατά διαστήματα.
Το ίδιο το Intercity είχε ξεκινήσει στις 22.48 με καθυστέρηση 48 λεπτών από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Παλαιοφάρσαλου -και έφτασε στο «ραντεβού του θανάτου» με την εμπορική αμαξοστοιχία λίγα λεπτά μετά τις 23.00.
Ο σταθμάρχης, αφού αρχικά υποστήριξε ότι είχε «κλειδώσει» το τρένο στην σωστή γραμμή «αλλά δεν υπάκουσε το σύστημα», παραδέχθηκε το μοιραίο λάθος του στην ανάκριση και βρίσκεται αντιμέτωπος με βαρύ κατηγορητήριο για ανθρωποκτονίες από αμέλεια.
Η σύγκρουση
H αμαξοστοιχία Intercity 62 του δρομολογίου Αθήνα – Θεσσαλονίκη περνούσε λίγο πριν από τις 11 το βράδυ της Τρίτης από τον σταθμό της Λάρισας, με 341 επιβάτες και 13μελές πλήρωμα . Λίγα λεπτά αργότερα, συνέβη η τραγωδία: παρά το γεγονός ότι η σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας – Θεσσαλονίκης είναι διπλή, το τρένο, με τουλάχιστον 342 επιβάτες συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορική αμαξοστοιχία που έκανε το αντίστροφο δρομολόγιο, με αποτέλεσμα τα πρώτα τρία βαγόνια να εκτροχιαστούν και να πάρουν φωτιά. Μέχρι τώρα, οι πυροσβέστες έχουν ανασύρει 43 νεκρούς – αλλά οι Αρχές εκτιμούν ότι ο τελικός απολογισμός θα είναι μεγαλύτερος καθώς υπάρχουν 19 αγνοούμενοι. Πρόκειται κυρίως για φοιτητές και φοιτήτριες, που επέστρεφαν στις Σχολές τους μετά από το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας.
Η στιγμή της σύγκρουσης των δύο τρένων στα Τέμπη
Η καταστροφή είχε ξεκινήσει από τον σταθμό της Λάρισας, όταν ο σταθμάρχης, που είχε εμπειρία μόλις ενός μήνα σε αυτή τη θέση, έδωσε εντολή στους μηχανοδηγούς να μπουν στο «αντίθετο ρεύμα» – στην γραμμή από Θεσσαλονίκη προς Αθήνα. Αυτό αποδεικνύεται από το «τηλεγράφημά» του – την εντολή στο ραδιοτηλέφωνο, η οποία καταγράφεται στα βιβλία του σιδηροδρομικού σταθμού – που αποκάλυψε το «Πρώτο Θέμα».
Από τη στιγμή που το τρένο μπήκε στην παρακαμπτήριο για να συνεχίσει το ταξίδι του «στο ρεύμα της «καθόδου» προς Αθήνα και ο σταθμάρχης δεν είχε εικόνα ότι η εμπορική αμαξοστοιχία εκινείτο στην ίδια γραμμή προς την αντίθετη κατεύθυνση, το δυστύχημα ήταν αναπόφευκτο.
Σε κάθε περίπτωση, σιδηροδρομικοί σημειώνουν ότι ο σταθμάρχης έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για την πορεία του τρένου – όπως ένας πύργος ελέγχου για τα αεροπλάνα. Σιδηροδρομικές πηγές ανέφεραν ωστόσο ότι οι τρεις μηχανοδηγοί ήταν έμπειροι και προφανώς γνώριζαν ότι στο αντίθετο ρεύμα κατέβαινε προς Αθήνα η εμπορική αμαξοστοιχία.
Ο ίδιος ο σταθμάρχης – ένας 56χρονος που είχε πρόσφατα περάσει τις εξετάσεις για την θέση – υποστήριξε αρχικά ότι έδωσε την «σωστή» εντολή – να συνεχίσει δηλαδή το τρένο στην γραμμή προς Θεσσαλονίκη – αλλά «δεν την πέρασε το σύστημα». Ωστόσο, στην απολογία που έδωσε μετά τη σύλληψή του, παραδέχθηκε το τραγικό λάθος του και το απέδωσε στην «κακιά ώρα». Σε βάρος του έχει σχηματιστεί δικογραφία για βαρύτατα αδικήματα.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Hellenic Trains, το Ιntercity 62, που είχε αναχωρήσει από τον Σταθμό Λαρίσης στις 19.22 της Τρίτης έφυγε με καθυστέρηση 48 λεπτών από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Παλαιοφάρσαλου, στις 22.48.
Σε κάθε περίπτωση, το τρένο είχε αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα – ως 160 χιλιόμετρα την ώρα – μετά από το πέρασμά του από τον σταθμό της Λάρισας. Αυτό που προκαλεί εντύπωση στην μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία για τη χώρα μας, είναι το γεγονός ότι η έλλειψη κάθε τεχνολογικού βοηθήματος δεν επιτρέπει να υπάρχει η παραμικρή «δεύτερη γραμμή άμυνας» στην περίπτωση ανθρώπινού λάθους.
