Με το 70% των καταναλωτών (τουλάχιστον) να εκτιμάται ότι αδυνατεί να αποκωδικοποιήσει τα οφέλη και τις παγίδες των νέων τιμολογίων και ότι θα μετακινηθεί αυτόματα στο πράσινο τιμολόγιο, οι εταιρείες δεν σκοπεύουν να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Τουναντίον, θα διεκδικήσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, εκμεταλλευόμενες το -όπως όλα δείχνουν- ευνοϊκό κλίμα που θα επικρατήσει στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, γεγονός που θα αποτελέσει ούριο άνεμο για μεγάλες προσφορές στην τιμή της κιλοβατώρας από την αρχή του νέου έτους.
Αναψε πράσινο η ΔΕΗ
Την αρχή έκανε η ΔΕΗ πετώντας το γάντι στον ανταγωνισμό περίπου δύο εβδομάδες πριν το ντεμπούτο του νέου συστήματος τιμολόγησης του ρεύματος, αφού μείωσε κατά περίπου 40% το κόστος του μπλε τιμολογίου της, κατεβάζοντας την τιμή της κιλοβατώρας στα 17,5 λεπτά και 17,9 λεπτά για τα δύο σταθερά της τιμολόγια, από τα 28 και 29,5 λεπτά αντίστοιχα. Ουσιαστικά, με αυτή την κίνηση, η ΔΕΗ… διευκολύνει τους καταναλωτές να κατευθυνθούν (και) προς το μπλε τιμολόγιο, δηλαδή αυτό της σταθερής τιμολόγησης, φέρνοντας την τιμή του κοντά στου κίτρινου -κυμαινόμενου, μεικτής χρέωσης- και απελευθερώνοντάς τους από το άγχος του τι θα συμβεί στις αγορές ενέργειας.
Με την κίνηση αυτή, η ΔΕΗ εξελίσσεται στη φθηνότερη εταιρεία της αγοράς -εκτός από αυτή που κατέχει και το μεγαλύτερο μερίδιό της-, γεγονός το οποίο κάνει σχεδόν βέβαιο ότι και οι υπόλοιποι πάροχοι θα ακολουθήσουν με γενναίες εκπτώσεις στην κιλοβατώρα. Οι εταιρείες κρατούν ακόμα κλειστά τα χαρτιά τους, όμως είναι σαφές ότι τον Ιανουάριο θα δούμε μειώσεις όχι μόνο στην τιμή χρέωσης της κιλοβατώρας, αλλά και στους πολλαπλασιαστές από τους οποίους θα προκύπτει η τελική τιμή, με σκοπό να βλέπουν οι καταναλωτές ανταγωνιστικότερες χρεώσεις στα τελικά ποσά.
Πηγές της αγοράς ενέργειας αναφέρουν ότι αποτελεί σχεδόν κοινή συνισταμένη όλων των παρόχων το να επιχειρήσουν να φέρουν τιμολόγια τα οποία θα είναι αν όχι φθηνότερα, τουλάχιστον πολύ κοντινά σε επίπεδο τιμών των επιδοτούμενων. Αυτό αρχικά σχεδιαζόταν από τους περισσότερους για τα κίτρινα (υπάρχουν και τα πορτοκαλί, τα οποία ωστόσο προϋποθέτουν την ύπαρξη «έξυπνου μετρητή»), όμως η κίνηση της ΔΕΗ μετατόπισε τον ανταγωνισμό προς τα σταθερά μπλε τιμολόγια.
Παρότι τα τελευταία δεν επηρεάζονται από τις τιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας (αφού «κλειδώνουν» τιμή), οι χαμηλές πτήσεις των τιμών σε αυτό τις τελευταίες ημέρες του έτους αποτελούν «όπλο» στα χέρια των παρόχων για να εγκαινιάσουν το νέο σύστημα τον Ιανουάριο με μειώσεις.
Με αυτή την κίνηση, η ΔΕΗ τιμολογεί το μπλε τιμολόγιό της πολύ κοντά στα κυμαινόμενα, αφού το πράσινο, εάν η μέση χρηματιστηριακή τιμή Δεκεμβρίου παραμείνει στα επίπεδα των 110 ευρώ ανά μεγαβατώρα, θα διαμορφώνεται περίπου στα 14-15 λεπτά έναντι 17,5-17,9 λεπτών που δίνει με τη νέα τιμολόγηση για τα σταθερά. Ηδη, πάντως, οι πάροχοι έχουν αρχίσει να επικοινωνούν με τους πελάτες τους, ενημερώνοντάς τους για τις προσφορές που τρέχουν ή ετοιμάζουν και επιχειρώντας να τους ωθήσουν μακριά από το πράσινο τιμολόγιο, στα μπλε και κίτρινα, με βάση το δέλεαρ της ολοένα και χαμηλότερης τιμής που προκύπτει από το Χρηματιστήριο Ενέργειας – και άρα του μικρότερου λογαριασμού που θα πληρώνουν τελικά.
Παράγοντες της αγοράς εξηγούν ότι αναμένεται η τιμή των σταθερών τιμολογίων και του ανταγωνισμού να κυμανθεί σε κοντινά επίπεδα με της ΔΕΗ, όμως τους καταναλωτές ενδέχεται να τους περιμένει μια άλλη έκπληξη: εάν συνεχιστεί η διεθνής τάση αποκλιμάκωσης των τιμών ενέργειας, είναι πολύ πιθανό να δούμε -από τον Ιανουάριο ακόμα- την τιμή της κιλοβατώρας να κατρακυλά – λόγω και του έντονου ανταγωνισμού.
«Κλειδί» οι καταναλώσεις
Το επόμενο βήμα πάντως είναι η έκδοση συγκεκριμενοποιημένων και προσωποποιημένων προσφορών για κάθε νοικοκυριό. Παρότι είναι νωρίς ακόμα για «tailor made» προγράμματα σε κάθε τιμολόγιο, οι εταιρείες ποντάρουν περισσότερο σε πρώτη φάση στα μπλε τιμολόγια, τα οποία αναμένεται να είναι πιο ελκυστικά για τον μέσο καταναλωτή, λόγω του γεγονότος ότι προσφέρουν σταθερή τιμή χρέωσης.
Για τα νοικοκυριά τώρα που έχουν κατά μέσο όρο μεγαλύτερη κατανάλωση από τις 500 κιλοβατώρες και τα σταθερά τιμολόγια θα οδηγούν σε «φουσκωμένους» λογαριασμούς, έστω και με τις χαμηλότερες τιμές κιλοβατώρας που προκύπτουν, αναγκαστικά τα κυμαινόμενα τιμολόγια θα αποτελέσουν μονόδρομο. Ιδιαίτερα δε εάν δεν προκύψουν παγκόσμια, μη αναμενόμενα γεγονότα που επηρεάζουν τις διεθνείς τιμές αγοράς ενέργειας, με την τιμή του πετρελαίου να σταθεροποιείται κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι και τη μεγαβατώρα του φυσικού αερίου κάτω από τα 50 ευρώ, το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι απολύτως ελεγχόμενο.
Αυτό, σε συνδυασμό με τον σχετικά ήπιο χειμώνα που περνά -λόγω του «Ελ Νίνιο» και της κλιματικής αλλαγής- φέτος η Ευρώπη, θα κάνει τους πρώτους μήνες του 2024 τα κίτρινα τιμολόγια πολύ φθηνότερα και άρα ελκυστικότερα στα μάτια των καταναλωτών. Και αυτό γιατί θα έχουν πάντα την ασφάλεια να αλλάξουν και να μεταπηδήσουν σε κάποιο σταθερό ανά πάσα στιγμή σε περίπτωση που προκύψουν «εκπλήξεις» που θα εκτοξεύσουν τις τιμές στην αγορά της ενέργειας.
Και άλλες «Σειρήνες»
Φυσικά, η τιμή της κιλοβατώρας και η διαμόρφωση της τελικής χρέωσης δεν είναι τα μοναδικά επιχειρήματα που επιστρατεύουν οι εταιρείες ρεύματος για να προσελκύσουν πελάτες είτε από τον ανταγωνισμό είτε προς τα μπλε, είτε προς (κυρίως) τα κίτρινα τιμολόγια. Προσφέρουν ακόμα «επιδοτήσεις» των λογαριασμών με ποσά τα οποία ορισμένες φορές ξεπερνούν ακόμα και τα 200 ευρώ, γενναίες εκπτώσεις στους λογαριασμούς, ευκολίες πληρωμών, κουπόνια με συνδυασμούς εκπτώσεων και δώρων για αγορές σε άλλες εταιρείες, έως και διαγωνισμούς με δώρα σπίτια και αυτοκίνητα. Αν και σε πολλές περιπτώσεις οι τελικές αποφάσεις ως προς τα προγράμματα που θα προσφέρονται με κάθε τιμολόγιο δεν έχουν ακόμα ληφθεί (υπάρχει πάντα και η παρακολούθηση του ανταγωνισμού για αναπροσαρμογή των σχεδιασμών άλλωστε), το βέβαιο είναι ότι οι πάροχοι θα βγουν με επιθετικές εμπορικές πολιτικές με αφορμή την εφαρμογή των νέων τιμολογίων. Σκοπός, το λανσάρισμα ανταγωνιστικών πακέτων που θα προσελκύσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς.
Ανεξάρτητα από τις άλλες προσφορές, πάντως, εκτιμάται ότι κυρίαρχο ρόλο για το τιμολόγιο -και τον πάροχο φυσικά- που θα επιλέξουν οι καταναλωτές θα παίξει το άμεσο αντίκρισμα που θα έχει στις τσέπες τους ο συνδυασμός των δώρων και των εκπτώσεων που θα κάνουν οι εταιρείες ενέργειας. Ετσι, σε πρώτο πλάνο τίθενται πολιτικές όπως το δώρο συγκεκριμένων μηνών (π.χ. ενός τριμήνου) στα πάγια ή «φιξ» ποσών στους λογαριασμούς που λειτουργούν ως δέλεαρ. Για παράδειγμα, πάροχος μπορεί να δίνει έκπτωση 200 ή και περισσότερων ευρώ στον πελάτη του σπάζοντας την προσφορά σε 50 ευρώ έκπτωση ανά μήνα παραμονής του στο τιμολόγιο.
Επιπλέον, εξετάζονται λύσεις όπως η προσφορά αποπληρωμής λογαριασμών σε δόσεις, μεταθέσεις πληρωμών ή εκπτώσεις στο συνολικό ποσό οι οποίες φτάνουν έως και το 50% στους πελάτες που είναι συνεπείς στις πληρωμές. Στο παιχνίδι είναι επίσης και η επιστροφή της εγγύησης και το κλιμακούμενο τέλος πρόωρης αποχώρησης από τα σταθερά τιμολόγια. Στην τελευταία περίπτωση, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ΔΕΗ που το πέναλτι διαμορφώνεται στα 100 ευρώ αν ο καταναλωτής αποχωρήσει στο πρώτο τρίμηνο εφαρμογής του σταθερού τιμολογίου, στα 65 ευρώ από τον τέταρτο έως και τον έκτο μήνα και στα 30 ευρώ από τον έβδομο έως και τον ένατο μήνα, με το τέλος να μηδενίζει για αποχώρηση στους δύο τελευταίους μήνες του δωδεκαμήνου.
Συνδυασμός προϊοντων
Στα τιμολόγια γίνεται επίσηs συνδυασμός με άλλα προϊόντα των εταιρειών (π.χ. φυσικό αέριο και ρεύμα), αλλά μεγάλο βάρος δίνεται και στις συνεργασίες με άλλες εταιρείες (εκτός της αγοράς ηλεκτροδότησης) για την παροχή επιπλέον προσφορών. Ετσι, στο τραπέζι ως δέλεαρ για τους καταναλωτές υπάρχουν από εταιρείες δωροκάρτες για βενζίνη (π.χ. 50 ευρώ για κάθε μήνα στο ίδιο τιμολόγιο) ή για πόντους στις κάρτες πετρελαϊκών. Επιπλέον, υπάρχει η παροχή ασφαλιστικών προγραμμάτων υγείας τα οποία καλύπτουν όλη την οικογένεια (έως 4 άτομα) για κάθε συμβόλαιο ή επιβραβεύσεις. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να δούμε αύξηση της παροχής από τους προμηθευτές ρεύματος κουπονιών για εκπτώσεις σε ψώνια σε πολυκαταστήματα, επιβραβεύσεις με εξαργυρώσεις πόντων για δώρα (εν είδει δωροεπιταγών) ή γενναίες εκπτώσεις σε συνεργαζόμενα καταστήματα του retail, έως και προσφορές για ταξίδια. Ηδη έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται επίσης οι επιβραβεύσεις με εκπτώσεις συγκεκριμένων ποσών για κάθε νέο πελάτη που προσκαλεί (και κλείνει συμφωνία με τον πάροχο) στον δικό του προμηθευτή κάθε καταναλωτής, όπως και τα bonus για τους πιο σταθερούς πελάτες.
Τρέχουν επίσης προγράμματα συνδυασμού της πληρωμής συγκεκριμένων τιμολογίων με τραπεζικά προϊόντα και επιβραβεύσεις σε αυτά. Κάποιος δηλαδή που κλείνει με το μπλε ή το κίτρινο τιμολόγιο συγκεκριμένου παρόχου θα επιβραβεύεται με πόντους στις τραπεζικές του κάρτες κάθε φορά που πληρώνει τον λογαριασμό του με αυτές του συνεργαζόμενου με τον πάροχο πιστωτικού ιδρύματος (κάτι που με τη σειρά του μεταφράζεται σε εκπτώσεις και δώρα σε αγορές σε τρίτα μέρη από την τράπεζα).
Στο τέλος, παρότι τα εμπορικά τμήματα των παρόχων κρατούν ως επτασφράγιστο μυστικό τα πακέτα προσφορών που ετοιμάζουν για να προσελκύσουν νέους καταναλωτές, ή έστω να διατηρήσουν την πελατειακή τους βάση, θεωρείται βέβαιη η επαναφορά του παλιότερου φαινομένου των διαγωνισμών με τα δώρα πολύ μεγάλης αξίας. Στο παρελθόν έχουμε δει -και πιθανότατα θα ξαναδούμε τους αμέσως επόμενους μήνες- κληρώσεις με δώρο ένα καινούριο σπίτι για όποιον υπογράφει νέο συμβόλαιο με συγκεκριμένο πάροχο, αυτοκίνητα μεγάλης αξίας, δώρο το κόστος του ρεύματος για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, τα ψώνια του σούπερ μάρκετ και άλλα.
Ολα τα παραπάνω μαζί, σε συνδυασμό με τις τελικές τιμές που θα παρέχει στον λογαριασμό κάθε νοικοκυριού ο εκάστοτε πάροχος, θα παίξουν τον ρόλο τους για να επιλέξει ο καταναλωτής τον προμηθευτή και το τιμολόγιο, αφού φυσικά θα έχει αποκωδικοποιήσει και κατανοήσει στον… βαθμό του δυνατού τις διαφορές κάθε τιμολογίου και τι συμφέρει ανά περίπτωση…
