Του Βασίλη Μπαλάφα
Στις 15 Οκτωβρίου 2013, στην αίθουσα «Κωνσταντίνος Καραμανλής», εντός του συμπλέγματος των κτιρίων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, διοργανώθηκε εκδήλωση προς τιμήν του αειμνήστου Έλληνα ηγέτη Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπό τον τίτλο «Η αναγκαιότητα της Ευρώπης». Στις προσκλήσεις της εκδήλωσης εμφανίζονται ως βασικοί διοργανωτές το Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής» και το Ίδρυμα «Konrad-Adenauer-Stiftung», ένα ίδρυμα προερχόμενο από την υπό την εποπτεία της τρόικας (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) Ελλάδα και ένα προερχόμενο από τη Γερμανία, τη χώρα που έχει εμπνευστεί και ουσιαστικά επιβάλει μια αυστηρή οικονομική διακυβέρνηση λιτότητας στην Ευρωζώνη, έχοντας παράλληλα την κύρια ευθύνη – ως η πιο ισχυρή οικονομία – για την αντιμετώπιση της πολύπλευρης οικονομικής κρίσης.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Martin Schulz, ανέφερε στην ομιλία του στα πλαίσια της εκδήλωσης : «Δεν θα υπερασπιστούμε την κληρονομιά ανθρώπων όπως ο Καραμανλής ή ο Adenauer, όπως του Will Brandt ή του Helmut Schmidt, του De Gasperi ή του Mitterrand και επ’ ευκαιρία ακόμα και του Edward Heath αν δεν κινητοποιήσουμε όλες τις δυνάμεις της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς στην Ευρώπη, των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων, όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης για να πούμε ότι αυτό είναι ένα κοινό εγχείρημα, εμπνευσμένο από ανθρώπους όπως και ο Καραμανλής, ότι είναι ένα ιστορικό εγχείρημα που φέρνει ειρήνη στην ήπειρό μας.» .
Η δήλωση αυτή μας μεταφέρει λίγους μήνες νωρίτερα, τον Μάρτιο του 2013, όταν ο Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και Πρόεδρος του Eurogroup μέχρι τον Ιανουάριο του 2013, κ. Jean Claude Juncker, σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Der Spiegel», τόνιζε πως «όποιος πιστεύει ότι το αιώνιο ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης στην Ευρώπη έχει οριστικά ενταφιαστεί, θα μπορούσε να κάνει ένα μνημειώδες λάθος. Οι δαίμονες δεν έχουν εξοριστεί, απλά κοιμούνται, όπως μας έχουν δείξει οι πόλεμοι στη Βοσνία και στο Κόσσοβο. Είμαι παγωμένος από τη συναίσθηση του πόσο όμοιες είναι οι συνθήκες στην Ευρώπη το 2013, με εκείνες που υπήρχαν 100 χρόνια πριν.» .
Τον Ιούνιο του 1991, η Ελλάδα συμπλήρωνε τα 10 χρόνια από την ένταξή της στην Ε.Ο.Κ.. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, παρέθεσε γεύμα στους πρέσβεις των χωρών – μελών της ΕΟΚ και κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ανέφερε : «Aν η Kοινότης μεταβληθεί σε λέσχη πλουσίων το οξύ πρόβλημα Bορρά-Nότου, που υπάρχει σε παγκόσμια κλίμακα, θα γίνει και πρόβλημα στους κόλπους της ίδιας της Kοινότητας, με αποτέλεσμα να αμβλυνθεί, όπως είπα, η πολιτική και ψυχική συνοχή της. Πάντως, για την τελευταία αυτή περίπτωση, οι Συνεταίροι μας δεν πρέπει να λησμονούν ότι οι περισσότερες χώρες της Kοινότητος πέρασαν, κατά καιρούς, από βαθιές πολιτικές κοινωνικές και εθνικές κρίσεις χωρίς να χάσουν την δυνατότητα της ανορθώσεώς των. Παραδείγματα η Γερμανία, μετά τους δύο παγκοσμίους πολέμους, η Γαλλία, στις δεκαετίες του ’40 και ’50, αλλά και η Eυρώπη, στο σύνολό της, που χρειάσθηκε μετά τον τελευταίο πόλεμο, την βοήθεια της Aμερικής για ν’ ανασυγκροτήσει την εξαρθρωμένη οικονομία της και να μπει στον δρόμο της ενοποιήσεώς της.» .
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αναμφισβήτητα σε σταυροδρόμι κρίσιμων εξελίξεων. Η Ελλάδα, με την οικονομική κρίση, που βρίσκεται στο επίκεντρο συζητήσεων, επικρίσεων, επιβολής αυστηρών οικονομικών πολιτικών από το Μάιο του 2010, έχει λειτουργήσει ως το βασικό πεδίο των αντιπαραθέσεων μεταξύ διεθνούς κύρους οικονομολόγων, μεταξύ οικονομικών μοντέλων, μεταξύ πολιτικών ηγετών, ακόμα και μεταξύ ολόκληρων χωρών.
Από το 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει το μότο «United in diversity – Ενωμένοι στην πολυμορφία» στην προσπάθειά της να εμπεδώσει στους πολίτες των κρατών – μελών το όραμα, τη σημασία και την αξία της. Το 2000 τα μέλη της ήταν 15, σήμερα η Ε.Ε. απαριθμεί 28 χώρες με τελευταία είσοδο εκείνη της Κροατίας τον Ιούλιο του 2013. Ως υποψήφια μέλη αυτή τη στιγμή αναμένουν 5 ακόμη χώρες, η Ισλανδία, το Μαυροβούνιο, η Σερβία, τα Σκόπια και η Τουρκία, ενώ πιθανές υποψήφιες χώρες θεωρούνται επισήμως ακόμα 3, η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσσοβο .
Τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί κρύβουν παραδοξότητες, παγίδες και ενδεχομένως υπεραισιοδοξίες. Οι προκλήσεις είναι πολυεπίπεδες και πολυσχιδείς. Την ώρα που πολλοί συζητούν και σχεδιάζουν μια «ομοσπονδοποιημένη» Ευρώπη, σε καιρούς οξύτατης κοινωνικοοικονομικής κρίσης, η Μεγάλη Βρετανία του David Cameron προγραμματίζει δημοψήφισμα το 2017 για το ενδεχόμενο εξόδου της χώρας από την Ε.Ε. . Οι χώρες των Βαλκανίων και η Τουρκία έχουν ενταχθεί ή ζητούν να ενταχθούν στην Ε.Ε. με σοβαρές εκκρεμότητες σε εθνικά τους ζητήματα. Σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Martin Schulz και ο Jean Claude Juncker μιλούν με αγωνία για την ειρήνη και για δαίμονες που απλώς κοιμούνται.
Είναι πραγματικά η Ελληνική οικονομική κρίση το μεγάλο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως διατείνονται αξιωματούχοι, παράγοντες και μεγάλη μερίδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ή αποτελεί το δοκιμαστικό θέατρο αντιπαράθεσης και διαμόρφωσης συσχετισμών μέσα σε ένα συνεχώς διευρυνόμενο πλαίσιο πολυμορφίας που φαντάζει «αγχωμένο» να ομοσπονδοποιηθεί, πιστεύοντας ότι σε μια τέτοια διέξοδο θα βρει τις λύσεις που του λείπουν σήμερα ;
Η ομιλία του Βασίλη Μπαλάφα πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του συνεδρίου το οποίο διοργάνωσε Το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων (Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) με αντικείμενο «Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση στο Σταυροδρόμι Κρίσιμων Εξελίξεων: Πολιτικές, Στρατηγικές Επιλογές και Προοπτικές» (Λουτράκι, 6-8 Δεκεμβρίου 2013, πληροφορίες:http://pedis.uop.gr).
Το συνέδριο καταγράφει μεγάλο ακαδημαϊκό και πολιτικό ενδιαφέρον, καθώς το 2014 η Ελλάδα αναλαμβάνει την Προεδρία της ΕΕ, διεξάγονται οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους και ξεκινά η διαδικασία για συνταγματικού χαρακτήρα ουσιαστικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα.
Στο συνέδριο που ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή μετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες από τα πεδία της Πολιτικής Επιστήμης, του Δικαίου, της Οικονομίας, της Φιλοσοφίας και οι εισηγήσεις τους εντάσσονται στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
